ZESTAW DYDAKTYCZNY SR-18 DO POMIARU STĘŻENIA RADONU I JEGO POCHODNYCH (W POWIETRZU ATMOSFERYCZNYM)

zdjęcie

APARATURA DO BADANIA STĘŻENIA RADONU


Zestaw dydaktyczny SR-18 umożliwia zapoznanie się z aparaturą stosowaną do detekcji promieniowania jonizującego w ćwiczeniu, w którym celem pomiaru jest wyznaczenie stężenia radonu w powietrzu metodą pośrednią tj. poprzez pomiar stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu (pochodnych) radonu.


BUDOWA ZESTAWU

Zestaw pomiarowy złożony jest z następujących elementów:

  • radiometru uniwersalnego przetwarzającego dane (radiometr posiada licznik zliczeń oraz analizator wielokanałowy),

  • sondy scyntylacyjnej do pomiaru promieniowania alfa (wyposażona w scyntylator ZnS/Ag),

  • oraz specjalnej aplikacji, pozwalającej zobrazować częstość zliczeń, ustawić odpowiedni zakres energetyczny oraz wykonać wszystkie potrzebne przeliczenia - wyniki pomiarów mogą być przesłane do pliku,

  • do zestawu dołączany jest również schemat układu do przepompowywania powietrza przez filtr ułożony na pojemniku ze specjalną siatką (odkurzacz pełni rolę pompy ssącej powietrze a celulozowe sączki bądź serwetki są filtrami).

W/w zestaw nie jest urządzeniem do pomiaru radonu w świetle polskiego prawa – niemniej jednak może służyć do szacunkowych pomiarów w kontekście ćwiczeń laboratoryjnych (względna aktywność próbek) wykorzystywanych w edukacji.

RADON - POCHODZENIE

W szeregu promieniotwórczym U-238 powstaje radon - bezwonny i bezbarwny gaz szlachetny, którego wszystkie izotopy są promieniotwórcze. Radon dyfunduje przez glebę i miesza się z powietrzem. Do pomieszczeń przenika poprzez nieszczelności w fundamentach. Stąd szczególnie duże stężenie radonu możemy spotkać w piwnicach.

Drugim jego źródłem w pomieszczeniach mogą być materiały budowlane (jeśli zawierają rad, uran lub tor), z których dyfunduje radon. Takim materiałem jest np. granit lub bloki produkowane w oparciu o żużle i popioły powstałe ze spalania węgla kamiennego. Stężenie radonu w pomieszczeniach zależy, więc od rodzaju gruntu, na którym stoi budynek, jego konstrukcji i szczelności, użytych materiałów budowlanych oraz od intensywności, z jaką pomieszczenia są wentylowane. Produkty rozpadów Rn-222 ”przylepiają się” do unoszących się w powietrzu aerozoli, co sprawia, że razem z powietrzem wdychamy je do płuc. Reakcje zachodzące w płucach, przy udziale tych pierwiastków promieniotwórczych, mogą doprowadzić do uszkodzeń komórek płuc, co w przyszłości może skutkować zwiększonym ryzykiem choroby nowotworowej.